top of page

Bieszczady

Granica: Polska – Czechosłowacja (od kwietnia 1939 r. Węgry)

Obecnie: Ukraina
 

W latach 1944–1946 na mocy tak zwanych układów republikańskich dokonano pomiędzy Polską a ZSRS wymiany obywateli, deportując ludność polską z zajętych przez Sowietów dawnych terenów II Rzeczypospolitej, a jednocześnie – najpierw dobrowolnie, a potem przymusowo – wywożąc do Związku Sowieckiego ludność ukraińską, w tym również karpackich ludzi gór: Bojków i Łemków. Deportacje objęły obszar od położonej nad Bugiem na wschód od Lublina Włodawy aż po ziemię sanocką i Bieszczady. W trakcie akcji dochodziło często do gwałtów, rabunków, a nawet morderstw. Część polskich żołnierzy, zwłaszcza pochodzących z Wołynia czy Galicji Wschodniej, traktowała akcję jako akt zemsty za prześladowania tamtejszych Polaków przez Ukraińców. W sumie swoje rodzinne strony opuściło prawie pół miliona osób, w tym ponad 250 tys. do tego zmuszono. Wysiedleńcy zostali rozrzuceni po całym obszarze sowieckiej Ukrainy od Galicji i Wołynia, przez rejon odeski aż po Donbas.

Potem nadeszła inspirowana przez Kreml, a zorganizowana w 1947 roku przez polskie komunistyczne władze akcja „Wisła”, w ramach której przesiedlono na tzw. ziemie odzyskane (dawne tereny niemieckie przyznane po wojnie Polsce) około 140 tys. Ukraińców z południowo-wschodniej Polski. Wreszcie w 1951 r. doszło do wymuszonej przez ZSRS korekty granic. Polska oddała Rosji wschodnie rejony Lubelszczyzny zwane Sokalszczyzną a w zamian otrzymała fragment Bieszczad wokół Ustrzyk Dolnych. Jednocześnie około 30 tys. bieszczadzkich Bojków zostało deportowanych do obwodów odeskiego, donieckiego, chersońskiego i mikołajewskiego. Zabrano ich z górskich lasów pełnych grzybów, jagód, ryb. Wyrwali z jednej gleby i rzucili w inną, na której nie chcieli się przyjąć. Ich korzenie zostały tam, w Bieszczadach.

bottom of page